Dag en nacht onbemand lassen

Tekst en fotografie: MTL Metaal Magazine nummer 5, 2022

Automatisering bij Lacom in Budel is door Lammers al heel vroeg hoog op de agenda geplaatst. Daar plukken we nu de vruchten van, zegt hij. Het zorgt voor een efficiënte productie van onderdelen, voor zowel externe klanten als de eigen Kinetic-laadkraan. Dat maakt dat de marges voor het bedrijf, ondanks prijsdruk, op peil blijven. “Ook zijn we door de automatisering als bedrijf aantrekkelijker geworden voor werknemers. We trekken betere vaklieden aan. We vinden gemakkelijker hbo’ers omdat ze hier met moderne machines kunnen werken. De vernieuwing zorgt namelijk voor uitdagingen.” Juist deze hbo’ers heeft Lacom nodig omdat de aansturing verandert en de hoeveelheid engineering toeneemt.

Eigen product is fundament

Dit voorjaar heeft Lammers op automatiseringsvlak een nieuwe stap gezet: Lacom last 24/7 complexe samenstellingen. Geen grote series, juist kleine batches of zelfs enkelstuks. Samen met Kumatech en Valk Welding is een geautomatiseerde lascel gebouwd. Dit idee had de ondernemer jaren geleden al, maar toen was de technologie nog niet zo ver. Bovendien had Lacom nog geen eigen product. Dat eigen product hebben ze tegenwoordig wel. Sinds 2020 bouwt en verkoopt Lacom de Kinetic verrijdbare autolaadkranen onder eigen regie. “De productie van deze onderdelen legt een fundament onder de investering in de lascel”, legt Lammers uit. De lascel is voor een deel gevuld met samenstellingen voor de autolaadkranen. Zo spreidt en verkleint hij het risico. “En onze klanten in de toelevering plukken er de vruchten van doordat we efficiënter kunnen produceren.” Efficiency, kwaliteit en doorlooptijd zijn de sleutelwoorden als het om deze investering gaat. Maar hoe zit het met de kostprijs? Lammers weet als geen ander dat de kostprijs belangrijk blijft voor de toelevering. “Sinds corona zien we echter een verandering bij klanten. Transportkosten zijn hoog, vakmensen zijn - ook in Oost-Europa - schaars en klanten zoeken leverbetrouwbaarheid. Als de rust straks is teruggekeerd, zal zeker weer een deel van het werk naar lagelonenlanden verdwijnen, maar er gaat meer geproduceerd worden in de regio”, verwacht hij. Met ‘regio’ bedoelt hij in dit verband overigens West-Europa. De prijs is niet langer bepalend voor het werk dat Lacom aan opdrachten binnen krijgt; veel meer zijn dat kwaliteit en leverbetrouwbaarheid.

Palletplaatsen voor lasmallen

Om die redenen heeft hij de stap naar de robot-lascel gezet. De cel is opgebouwd uit een 35 meter lang magazijn met 72 palletplaatsen; de helft 1500 x 1700 x 1250 mm, de andere helft 3000 x 1700 x 1250 mm. Op elke palletplaats kan tot 1500 kilo gewicht worden opgeslagen en bovenop de pallets staan de lasmallen. Een robot verplaatst de pallets van de opspanunit naar het magazijn en naar de lasrobots. Links staat inmiddels de eerste Panasonic-lasrobot; aan de rechterkant van de cel is alles gereed voor de tweede robot. “Zodra de productie loopt, komt de tweede robot erbij”, zegt Lammers. “Dan kunnen we minstens 8000 lasuren per jaar maken, op een oppervlak van net 250 m2.” Hiermee stipt hij een van de voordelen van de robot-lascel aan. Hij rekent voor: om 8000 lasuren op jaarbasis te maken zijn 14 goede lassers nodig. Met een gemiddeld vloeroppervlak van minstens 30 meter per lasser, zou hij bijna het dubbele oppervlak nodig hebben gehad. Bovendien: waar haal je die 14 ervaren lassers vandaan?

Constante kwaliteit

Lammers verwacht overigens met de lascel meer lasuren dan die 8000 te maken. Naast het hoge aantal lasuren levert de automatisering ook een grotere flexibiliteit en een constante kwaliteit op. “We zien dit al in de verspaning. Door te automatiseren, hebben we veel minder afkeur. Ook bij het lassen kunnen we nu een hoge kwaliteit waarborgen.” Lacom wil de lasmallen voor repeat producten in de cel laten staan. De programma’s daarvoor zijn klaar. De operator hoeft dus alleen de onderdelen, die eventueel al zijn gehecht, in te leggen. Met deze werkwijze worden de stelkosten tot vrijwel nul teruggebracht. De malkosten verrekent Lacom óf direct met de klant óf over een vooraf afgesproken aantal producten. Bovendien last de robot sneller dan de ervaren vakman. “We lassen grote en complexe samenstellingen, waarbij de lasser alles onder de hand moet lassen. Een product waar een lasser 4,5 uur mee bezig is, last de robot in minder dan 2 uur én we kunnen de kwaliteit beter waarborgen.” Doordat in de cel pallets automatisch gewisseld worden, kan Lacom bijna 24 uur per dag lassen, zeven dagen in de week. “Omdat we de omloopsnelheid in de fabriek fors verhogen, geeft dit ons ruimte om nieuwe markten aan te boren.”

Las- en robottechnologie

De cel is samen met system integrator Kumatech en Valk Welding ontwikkeld en gebouwd. Lammers: “We hebben projecten gezien die beide partijen samen hebben gerealiseerd. Dat schiep vertrouwen. De lastechnologie is de bestaande technologie van de Panasonic-lasrobots die Lacom al langer in huis heeft. “Valk Welding heeft deze verder doorontwikkeld door zich te concentreren op het robotlassen waardoor ze veel mogelijkheden hebben.” De samenwerking met Kumatech is vooral gebaseerd op onderling vertrouwen, omdat de robot-lascel bij Lacom bijzonder is. Voor Kumatech is het namelijk ook de eerste cel geweest die ze op deze manier gebouwd hebben. De robot-lascel is voorzien van alle features die je voor geautomatiseerd robotlassen kunt indenken. Van het wisselen van zes lastoortsen tot dubbele draadtoevoer per robot, aparte gassen voor elk type draad en met systemen als een lasnaadvolgsysteem, vision, et cetera. Zodra een product eenmaal is vrijgegeven, is enkel nog het materiaal in de mal nodig en de rest verloopt automatisch. Maar, zegt Lammers, de voorbereiding moet wel goed zijn. Deze manier van lassen vergt nauwkeurige onderdelen. Met de automatisering in de verspaning heeft hij daar jaren geleden al een basis voor gelegd.

Vakmanschap op de vloer

Wie denkt dat in zo’n vergaand geautomatiseerde fabriek de kennis geconcentreerd is op één plek, zit ernaast. Lacom kiest ervoor om, net als eerder in de verspaning, het vakmanschap in de productie te houden. “Dan ben je veel flexibeler dan wanneer je alle kennis in de werkvoorbereiding bundelt. Anders wordt de werkvoorbereiding de bottleneck. Bij ons denken de operators mee over hoe ze een product het beste kunnen opspannen en maken.” Elke machinebediener bij Lacom kan zelfstandig programma’s aanpassen als dat nodig is of een storing verhelpen. De medewerkers die werken met de lascel maken zelf hun lasprogramma’s. Dat doen ze in DTPS, de offline programmeersoftware van Panasonic waarmee Lacom al langer werkt. Deze aanpak heeft zowel een positief effect op doorlooptijden als op het percentage afkeur, merkt hij. “Bij extern programmeren moeten producten vaak op en neer als het programma aangepast moet worden; hier doen ze dat direct zelf.” Doordat de ervaren operators de jonge generatie onder hun hoede nemen, wordt de kennis van bijvoorbeeld mallen maken of opspannen doorgegeven. Kennisoverdracht is bij Lacom een continu proces. De investeringen die Lacom gedaan heeft in het opleiden van jonge vakmensen, begint zich nu uit te betalen. En door te automatiseren, kan het bedrijf qua productiviteit groeien zonder dat een grote flexibele schil nodig is. “Automatisering brengt zekerheid voor de medewerkers”, vertelt Lammers. “Als de markt een keer zou terugzakken, houden we altijd werk voor overdag. De robots staan dan ’s nachts stil. Zo houden we de kennis die we hebben in huis.”

Lacom blijft daarom investeren in automatisering. De volgende nieuwe geautomatiseerde machine staat er al: de dertiende Mazak Integrex met tweede RoboJob Tower. De cel is voorzien van 3D-meettasters om onbemand de kwaliteit te kunnen controleren. Want zonder die kwaliteit, kan er niet automatisch gelast worden.